وزیر فرهنگ جمهوری آذربایجان در دیدار با عزت‌الله ضرغامی از تلاش برای ثبت جهانی «پل خداآفرین» در یونسکو خبر داد. این پل در منطقه صفر مرزی دو کشور و روی رود ارس ساخته شده و مالکیت آن بین ایران و جمهوری آذربایجان مشترک است.
مهد نیوز، آنار کریم‌اف ـ وزیر فرهنگ جمهوری آذربایجان ـ در دیداری که با عزت‌الله ضرغامی ـ‌وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی داشت، از پل خداآفرین به‌عنوان پل دوستی نام برد و گفت: این پل مهم‌ترین مسیر اتصال راه ابریشم بین شرق و غرب بوده و در تلاش برای ثبت جهانی در یونسکوهستیم. برای ثبت این پل یک یادداشت تفاهم تهیه شده و برای شما ارسال کرده‌ایم که امیدوارم در سفر به باکو امضا شود.
پل خداآفرین که قرار است اینک از سوی جمهوری آذربایجان در یونسکو ثبت شود، با مالکیتی مشترک در خاک دو کشور قرار دارد؛ بخشی از این پل در خاک ایران و در شهرستان خداآفرین استان آذربایجان شرقی واقع شده و بخشی دیگر در آن سوی مرز در خاک جمهوری آذربایجان قرار گرفته است. در واقع، روی رود ارس دو پل خداآفرین وجود دارد که تقریباً یک سوم پل قدیمی‌تر در سال ۱۸۲۸ میلادی پس ازعهدنامه ترکمن‌چای از قسمت متصل به دو ساحل منفجر شد که به مرور زمان این خرابی‌ها بیشتر شد و اکنون نیز در خطر نابودی کامل قرار گرفته است. پل دوم هم که حدود ۱۰۰ متر پایین‌تر از پل اول قرار گرفته و قدمت کمتری برای آن تخمین زده‌اند، نیز اگرچه در ظاهر سالم است، اما به مرمت نیاز دارد.
این پل‌ها، گذرگاهی بسیار مهم و راهبردی میان منطقه آذربایجان و قفقاز بوده است. هر دو پل ـ آن بخشی که در خاک و مالکیت ایران است ـ سال ۱۳۷۶ در فهرست آثار ملی ثبت شده است. رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری تیرماه امسال که دیداری از پل‌های خداآفرین داشت تاکید کرده بود: مرمت و حفاظت از پل‌های تاریخی خداآفرین، هدفی مشترک بین کشور ایران و جمهوری آذربایجان است.
جمهوری آذربایجان برای ثبت جهانی پل خداآفرین، هرچند ظاهرا در قالب پرونده‌ای مشترک با ایران، درحالی زودتر پیش‌قدم شده است که درست یک سال پیش، وزیر پیشین میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، پیگیری برای ثبت مشترک آن با جمهوری آذربایجان را در دستور کار قرار داده بود. علی‌اصغر مونسان خردادماه ۱۴۰۰ در بازدیدی که از این پل‌ها داشت، با اشاره به این‌که مرمت و ثبت جهانی پل‌های تاریخی خداآفرین به صورت مشترک با جمهوری آذربایجان، توسط این وزارت پیگیری خواهد شد، گفته بود: با توجه به این‌که این پل‌های تاریخی با جمهوری آذربایجان مشترک است، لذا رایزنی با همتای آذربایجانی را در دستورکار قرار خواهیم داد تا علاوه بر اقدام به مرمت و ثبت جهانی مشترک پل‌های تاریخی خداآفرین، دیپلماسی گردشگری دو کشور را توسعه دهیم.
عزت‌الله ضرغامی ـ وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در دیدارِ آنار کریم اف ـ وزیر فرهنگ جمهوری آذربایجان ـ که سه‌شنبه ۳۱ خردادماه ۱۴۰۱ انجام شد، نیز به اهمیت پل خداآفرین در روابط بین دو کشور نیز اشاره کرد، اما فقط گفت: این پل که در مرز دو کشور قرار دارد، نمادی از ایجاد پل دوستی بین ایران و آذربایجان است.
پیشنهاد ایران به آذربایجان برای ثبت مشترک «افطار» در یونسکو
ضرغامی همچنین به دیگر اشتراکات دو کشور اشاره کرد و با یادآوری نزدیکی و قدیمی بودن روابط ایران و آذربایجان در تمام ابعاد فرهنگی، اجتماعی و سیاسی، اظهار کرد: ملت‌های ما خود را به هم نزدیک می‌دانند و دولت‌ها نیز باید برای برداشتن موانع و نزدیکی آن‌ها نهایت تلاش خود را به کار گیرند.
وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی درباره زمینه‌های همکاری مشترک ایران و جمهوری آذربایجان گفت: حفظ و مرمت آثار و ابنیه تاریخی یکی از مهم‌ترین مأموریت‌های این وزارتخانه محسوب می‌شود. برای تخریب مساجد در قره‌باغ بسیار متأثر شدم. ما برای همکاری در این زمینه و مرمت مساجدی که طی جنگ در قره‌باغ ویران شده‌اند، آمادگی داریم. امروزه آن چیزی که باید تخریب شود دیوارهای بین ملت‌هاست، نه آثار تاریخی.
ضرغامی همچنین ثبت‌های جهانی مشترک را نماد ارتباط و همبستگی تمدنی بین دو ملت دانست و یادآور شد: ثبت جهانی مشترک در برخی موضوعات، مانند پخت نان نازک، مینیاتور و کمانچه نشانگر این است که این آثار متعلق به تمام بشریت است. زمانی که به‌طور مشترک اثری را به ثبت جهانی می‌رسانیم به این معنا است که تمام دنیا صاحب این اثر هستند.
او در ادامه افتخارات فرهنگی و تمدنی را بین ایران و آذربایجان محفوظ دانست و بیان کرد: فرهنگ باید موجب اتحاد کشورها شود. دشمنان مشترک به دنبال این هستند که فرهنگ را موجب افتراق و جدایی قرار دهند، اما ما باید تلاش کنیم که از طریق فرهنگ مشترک موجب وحدت تمام بشریت شویم.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از نظامی گنجوی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اشتراکات فرهنگی بین دو کشور نام برد و افزود: این شاعر بزرگ و پرآوازه از افتخارات بشریت است. ما باید به محتوای اشعار او توجه کنیم و از آن‌ها برای ایجاد وحدت بهره ببریم.
ضرغامی همچنین به اهمیت ثبت پرونده مشترک افطار در یونسکو اشاره کرد و گفت: افطار به‌عنوان یک میراث ناملموس، رابطه‌ای الهی و انسانی است که بین مردم ما و آذربایجان از دیرباز مشترک بوده و ثبت جهانی آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
وزیر فرهنگ جمهوری آذربایجان که اولین سفر خود به ایران را مصادف با سی‌امین سالگرد روابط دیپلماسی ایران و آذربایجان عنوان کرد و روابط سیاسی دو کشور را در سطح بالایی ارزیابی کرد و گفت: این موضوع می‌تواند بهبود دیگر روابط را نیز پشتیبانی کند.
او همچنین بر اشتراکات فرهنگی و تمدنی ایران و آذربایجان و تقویت این ریشه‌های فرهنگی همچنین توسعه همکاری در زمینه‌های میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی تاکید کرد و افزود: وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی جمهوری اسلامی ایران برای ارتقای سطح فرهنگی بین دو کشور جایگاه ویژه و مهمی دارد.
کریم‌اف، گردشگری را موجب ارتباط بیشتر بین ملت‌ها و وحدت دانست و برای توسعه این حوزه بین دو کشور ابراز علاقه کرد و گفت: روابط ما نه تنها دوجانبه، بلکه چند جانبه است و در چارچوب سازمان‌های بین‌الملل نیز روابط خوبی داریم. من زمان عضویت در یونسکو ثبت جهانی آثار ایران برایم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود.
ثبت آثارجهانی مشترک، ساخت مساجد ویران شده در سال‌های جنگ قره‌باغ و احیای تمدن اسلامی در منطقه از دیگر مواردی بود که وزیر فرهنگ آذربایجان به آن‌ها اشاره کرد.
علی دارابی ـ قائم‌مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی کشور ـ، جاوید رمضان ـ‌معاون رییس خدمات دولتی برای حفظ، توسعه و بازسازی میراث‌فرهنگی آذربایجان ـ و عاق جونش‌او ـ‌رییس دپارتمان امور بین‌اللملل آذربایجان ـ در این دیدار نیز حضور داشتند./ایسنا
